Pandemia zwiększyła znaczenie państwa w naszym codziennym życiu. Ma pomagać, wspierać, podejmować decyzje, a przede wszystkim wydawać pieniądze. Tak, jakby niewidzialna ręka rynku przestała obowiązywać.
Rosną wymagania wobec państwa. Już nie tylko ma gwarantować bezpieczeństwo, ale też wyrównywać szanse, pomagać biznesom, które znalazły się w tarapatach, odpowiada za wzrost cen i bezrobocie. Czy przyszło nam żyć w epoce nowego etatyzmu, gdy państwo odpowiada za wszystko i to ono, gdy mamy problemy, musi nam pomóc?
O powrocie etatyzmu Grzegorz Siemionczyk rozmawia w najbliższym "Plusie Minusie" z prof. Piotrem Korysiem, historykiem myśli ekonomicznej, a Eliza Olczyk przepytuje Stefana Kawalca - współtwórcę tzw. Planu Balcerowicza.
Jak sobie państwa z tym radzą? Jedne lepiej, inne gorzej, ale praktycznie we wszystkich krajach rozwiniętych standardem stały się rosnące wydatki publiczne. Oczywiście, nadmuchała je pandemia, ale i przed nią stale rosły. Nowe programy gospodarcze czy te związane ze spowalnianiem skutków globalnego ocieplenia - jak ten przedstawiony niedawno przez prezydenta USA Joe Bidena - niekoniecznie mają związek z pandemią. A ich koszty idą w biliony.
Kłopot w tym, że nie wszystkie problemy da się rozwiązać. Współczesny świat - z naciskiem na gospodarkę - jest skomplikowaną siecią zależności. Nie wszystkie, wydawałoby się sensowne lokalnie rozwiązania, będą skuteczne, bo żyjemy w najbardziej zglobalizowanym społeczeństwie w historii ludzkości. Nie da się też od tej sieci zależności po prostu odciąć bez skutków ubocznych.
Trudności z rozwiązywaniem lokalnych problemów, rodzą też konsekwencje natury politycznej. Sprawiają wrażenie, że politycy są nieskuteczni - bo faktycznie coraz trudniej rozwiązywać społeczne problemy. Stąd stopniowo spadające słupki poparcia większości nowych rządów. Kontestujący mają przewagę, a im więcej obiecują, tym większy zdobywają poklask. Prowadzi to do rosnącego populizmu. Ale o ile wybory wygrywa się obietnicami, to rządzenie nie jest już takie proste. Może stąd próby rozwiązywania problemów centralnym sterowaniem i drukowaniem pieniędzy. Tyle że to pierwsze jest nieefektywne, a to drugie karmi potwora, którego zachodni świat od dekad nie widział - inflację.
O nowym etatyzmie, roli państwa i społecznych oczekiwaniach rozmawiają Hubert Salik i Grzegorz Siemionczyk.
Ilustracja: Konrad Siuda
